Wiwat Król! Wiwat Sejm! Wiwat wszystkie Stany!
3 maja 1791 roku Sejm Wielki uchwalił Ustawę Rządową, regulującą ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Nazwana Konstytucją 3 Maja, była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 r.) spisaną konstytucją.
Zgoda Sejmu to sprawiła
Że nam wolność przywróciła
Wiwat! Krzyczcie wszystkie stany
Niechaj żyje Król kochany!
– głoszą słowa Poloneza Trzeciego Maja. Podkreślają one rolę króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w tworzeniu ustawy. To król przygotował projekt nowej konstytucji. Towarzyszyli mu w tym dziele Stanisław Małachowski, Stanisław Staszic, Hugo Kołłątaj, Ignacy Potocki.
Zgodnie z duchem oświecenia, Konstytucja wprowadziła trójpodział władzy, dzieląc ją na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Zniosła liberum veto i wolną elekcję, uznawane powszechnie za główne przyczyny słabości i upadku państwa. Religia katolicka pozostała religią panującą, ale ustawa wprowadziła zasadę wolności wyznania. Rzeczpospolita stała się monarchią parlamentarną.
3 maja – rocznica uchwalenia Konstytucji – to jedno z ważniejszych polskich świąt narodowych. Przez lata zaborów, ale także po odzyskaniu niepodległości data ta stała się symbolem walki Polaków o odzyskanie suwerenności i niezawisłości państwa.
„Buchnął dźwięk, jakby cała janczarska kapela
Ozwała się z dzwonkami, z zelami, z bębenki.
Brzmi Polonez Trzeciego Maja! – Skoczne dźwięki
Radością oddychają, radością słuch poją,
Dziewki chcą tańczyć, chłopcy w miejscu nie dostoją –
Lecz starców myśli z dźwiękiem w przeszłość się uniosły,
W owe lata szczęśliwe, gdy senat i posły
Po dniu Trzeciego Maja, w ratuszowej sali
Zgodzonego z narodem króla fetowali;
Gdy przy tańcu śpiewano: „Wiwat Król kochany!
Wiwat Sejm, wiwat Naród, wiwat wszystkie Stany!”
Adam Mickiewicz, „Pan Tadeusz”, księga XII, koncert Jankiela
————————————————————–
Do pobrania:
Mazurek 3 Maja (Witaj majowa jutrzenko) – pieśń z ilustracjami
https://www.youtube.com/watch?v=Ni4CZwKc9N8
Polonez Trzeciego Maja w wykonaniu ZPiT Lublin [źródło: youtube]
